نخستین پرستش‌گر

11 آذر 1404

با حلول ماه رمضان رنگ چهرة مبارکش دگرگون می‌شد و نمازگزاردنش افزون می‌گشت و با تضرع و زاری به دعا و نیایش می‌پرداخت. با فرارسیدن دهة آخر ماه رمضان برای عبادت کاملاً آماده می‌شد و از زنان، دوری می‌جست و شب‌زنده‌داری می‌کرد و در خلوت به عبادت می‌پرداخت.

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

نخستین پرستش‌گر

منبع: پیشوایان هدایت، ج 1، ص 49

خضوع کامل در برابر خدا، آفریدگار هستی و ایجادکنندة وجود و تسلیم کامل در مقابل قدرت عظیم و نفوذ حکم او و بندگی بی چون وچرا و از سر اختیار در برابر معبود یکتا و بی نیاز، نخستین قلّه‌‍‌‌ای است که هر انسانی باید آن را پشت سر نهد تا برای گزینش الهی مهیا گردد. قرآن کریم در مورد پیامبر بلند مرتبة اسلام، به این حقیقت گواهی می‌دهد:

«قُلْ إِنَّنِی هَدانِی رَبِّی إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ... وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ؛1 بگو: پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرده... و من نخستین مسلمانم».

این ویژگی، نشان کمالی است که این بندة مسلمان، بدان دست یافت و در بندگی خود در برابر خدا، گوی سبقت از دیگران ربود و این بندگی بی مانند، در گفتار و کردارش جلوه‌گر شد تا آن جا که فرمود:

«قرّة عینی فی الصلاة؛2 نماز روشنایی دیدة من است».

او در انتظار فرارسیدن وقت نماز به سر می‌برد و برای ایستادن در برابر خدا اشتیاقش فزونی می‌یافت و به مؤذّن خود بلال می‌فرمود:

«بلال! با اذان خود ما را آرامش ببخش».3

آن بزرگوار همواره با اعضای خانوادة خود به گفت وگو می‌نشست، ولی آن‌گاه که وقت نماز فرامی‌رسید [چنان از سخن گفتن با آنان خودداری می‌کرد] که گویی یکدیگر را نمی‌شناسند.4 و هرگاه نماز به پا می‌داشت از سینه‌اش خروشی چون صدای غلیان دیگ جوشان به گوش می‌رسید.5 از بیم خدا آن قدر می‌گریست که محل نمازش تر می‌شد.6 به اندازه‌ای نماز می‌گزارد که پاهای مبارکش متورّم می‌شد، به او می‌گفتند: خداوند که گناهان گذشته و آیندة شما را بخشیده، چرا این‌گونه عبادت می‌کنی؟! می‌فرمود: «آیا نباید بنده‌ای سپاسگزار باشم؟»7

آن حضرت، ماه شعبان و رمضان و سه روز از هر ماه را روزه دار بود8 و با حلول ماه رمضان رنگ چهرة مبارکش دگرگون می‌شد و نمازگزاردنش افزون می‌گشت و با تضرع و زاری به دعا و نیایش می‌پرداخت. با فرارسیدن دهة آخر ماه رمضان برای عبادت کاملاً آماده می‌شد و از زنان، دوری می‌جست و شب‌زنده‌داری می‌کرد و در خلوت به عبادت می‌پرداخت9 و در مورد دعا می‌فرمود: «دعا روح عبادت است؛10(دعا) سلاح فرد باایمان و ستون دین و نور آسمان‌ها و زمین است».11

همواره با خدا در ارتباط بود...و در هر کار کوچک و بزرگ همواره به پیشگاهش تضرع و زاری و دعا می‌کرد. روزی هفتادبار بی‌آن که گناهی انجام داده باشد، توبه می‌نمود12 و هرگاه از خواب بیدار می‌شد سر بر آستان حق می‌سایید13 و روزانه سیصد و شصت بار خدا را سپاس می‌گفت و عرضه می‌داشت:

«الحمد للّه ربّ العالمین کثیرا علی کلّ حال؛14 در همة حالات، حمد و سپاس فراوان پروردگار جهانیان را سزاست».

و پیوسته به تلاوت قرآن می‌پرداخت و شیفته و دلباختة آن بود. جبرئیل برای کاهش رنج و زحمتی که رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله و سلم در انجام عبادات بر خود روا می‌داشت، این آیه‌ها را بر او نازل کرد:

«طه* ما أَنْزَلْنا عَلَیک الْقُرْآنَ لِتَشْقی؛15 طه* ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که به زحمت افتی».

پی‌نوشت‌ها

1. انعام/ 161- 163.

2. امالى طوسى 2/ 141.

3. بحار الانوار 83/ 16.

4. اخلاق النبى و آدابه/ 10251.

5. همان.

6. اخلاق النبى/ 32. صحيح بخارى 1/ 381 حديث 1078.

7. وسائل الشيعه 4/ 309.

8. سنن النبى/ 300.

9. كافى 4/ 155.

10. «الدّعاء مخّ العبادة» محجة البيضاء 2/ 282.